Pierwsza Dama Ameryki
Aktualizacja artykułu 15.04.2023
Opowieść o statule, wbrew wyobrażeniom, nie zaczyna się wcale w Nowym Jorku na Manhattanie. Nie zaczyna się także we Francji, gdzie miały miejsce narodziny statuy. Pierwszy pomysł na pomnik kolos, powstał w głowie autora statuy Frederica Augusta Bartholdiego w 1855 roku, kiedy stanął przed świątynią Ramzesa II w Abu Simbel w Egipcie. Te cztery siedzące postaci, zainspirowały Bartholdiego do zaprojektowania publicznego i olbrzymiego pomnika o ludzkim wyglądzie.
Egipska siostra Pierwszej Damy
Bartholdi zaproponował wybudowanie pomnika kolosa z okazji mającego nastąpić otwarcia Kanału Sueskiego. Miała to być postać nubijskiej kobiety, która stała u wrót kanału po stronie Egipskiej. Postać kobiety miała symbolizować „Egipt niosący światło do Azji”.
Pomysł okazał się zbyt kosztowny dla panującego cheedywa – Isma’ila Pashiego. Zdecydowano, że kolosa w Port Said zastąpi klasyczna latarnia morska.
Francuski ojciec Pierwszej Damy
Kolejną ważną postacią tej opowieści jest Édouard de Laboulaye. Był pomysłodawcą pomnika, jako daru dla Stanów Zjednoczonych. Mylnie twierdzi się w niektórych źródłach, że Statuę Wolności podarował Amerykanom francuski rząd. Dar jest całkowicie prywatną inicjatywą Pana Laboulaye, na którą ogłosił publiczną zbiórkę. Można śmiało powiedzieć, że pomnik podarowali Amerykanom Francuzi.
Édouard de Laboulaye był prezesem Francuskiego Towarzystwa Walki z Niewolnictwem, krytykiem rządu francuskiego, który uważał za zbyt wolno wprowadzający we Francji zasady demokracji.
Jego pomysłem była postać afroamerykańskiej kobiety z rozerwanymi łańcuchami, która miała symbolizować amerykańskie prawo do wolności dla wszystkich ludzi. Jest rok 1875. Édouard de Laboulaye zakłada Unię Francusko-Amerykańską, która ma się zająć pozyskaniem ogromnych funduszy na ogromny pomnik. Za rok nastąpi 100 letnia rocznica podpisania w Nowym Jorku Deklaracji Niepodległości. Projekt statuy wydawał się mieć odpowiedni rozmach dla takiego jubileuszu. Francuzi mają sfinansować pomnik, a Amerykanie cokół. Ostatecznie zrezygnowano z pomysłu uczczenia zakazu niewolnictwa, ale pozostawiono motyw wolności jako motym przewodni. Oficjalną nazwą statuy była „Wolność oświecającą świat”.
Warto dodać, że w zamyśle pomysłodawców pomnik miał zostać pokryty złotem, przez co byłby prawdziwym odbijającym światło i świecącym postumentem. Na to jednak funduszy nie starczyło. Pomnik pokryto miedzianą blachą, która na początku rzeczywiście na złoto odbijała promienie słoneczne. Z biegiem lat miedź utleniła się i blacha nabrała zielonego, matowego koloru. Zmiana koloru nastąpiła pomiędzy 1910, a 1920 rokiem.
Amerykański marketing Pierwszej Damy
Zebranie funduszy, budowa pomnika, jego transport z Francji i konstrukcja w New York Harbor zajęło aż 11 lat. Według dzisiejszej wartości Francuzi zapłacili za pomnik 5,5 miliona dolarów (250 000 dolarów w tamtych czasach). Amerykanie musieli zebrać dzisiejsze 2,3 miliona dolarów (102 000 dolarów w tamtych czasach), co nie bardzo podobało się w Ameryce. Dar, a trzeba tyle płacić – wyrażali swoje niezadowolenie Amerykanie. Projekt uratował Joseph Pulitzer dzięki swoim medialnym możliwościom reklamowania pomysłu.
Żeby zebrać pieniądze organizowano wiele imprez, aukcji, meczów. Żeby zareklamować projekt, najpierw do ameryki dotarło ramię z pochodnią, wystawione na Wystawie Światowej w Filadelfii w 1876 roku. Następnie ramię z pochodnią pojechało do Nowego Jorku i zostało wystawione w Madison Square Park w latach 1876-1882. W 1883 roku w Paryżu wystawiono głowę Pierwszej Damy.
Gustav Eiffel bierze się za konstrukcję statuy pod adresem: "25 Rue de Chazelles" w 17 dzielnicy Paryża
Kolejną znamienitą postacią, która miała ogromny wkład w Statułę Wolności był twórca Wieży Eiffla – Pan Gustave Eiffel. W pomieszczeniach firmy architektonicznej Gadet, Gauthier & Co. rozpoczęły się prace konstrukcyjne. Przy 25 Rue de Chazelles miały miejsce pracowania, architektoniczna, pod numerem 23 znajdowała się hala Vulcan, gdzie pod kierownictwem Gustava Eiffla tworzono konstrukcję. Pod numerem 21 Bardholdi założył swój warsztat, aby z bliska doglądać postępu prac.
Z akcji reklamowych wróciły głowa i ramię z pochodnią i latem 1884 roku pomiędzy blokami w Paryżu stanęła znana nam dziś postać Statuy Wolności. 225 tonowa rzeźba została rozebrana na 350 części, spakowana w 200 skrzyń, została wysłana w 1886 roku do Nowego Jorku jako dar. 17 czerwca 1885 roku złożono na nowy statuę na wyspie Bedloe w Nowym Jorku, przemianowanej w 1956 roku na Liberty Island. 28 października 1886 roku Prezydent Grover Cleveland dokonał uroczystego otwarcia pomnika w jego docelowym miejscu.
Kim jest Pierwsza Dama Ameryki?
Jest kilka teorii o tym, czyją twarz ma Statuła Wolności? Począwszy od tego, że jest to twarz mężczyzny, a nie kobiety. Rzeczywiście rysy twarzy przypominają rysy brata Bartholdiego – Jeana-Charlesa. Bardholi spędził z nim dużo czasu, opiekując się bratem w trakcie jego choroby psychicznej. Dodatkowo brat nie mówił, w związku z czym rzeźbiarz miał czas na studiowanie rysów twarzy. Bardziej znaną teorią jest fakt, że twarz statuy to twarz matki Bartholdiego – Augusty. Domysły kończy osoba Sarah Salomon, która należała do rodziny Bartholiego. Wraz z mężem odwiedzili rzeźbiarza w Paryżu w 1875 roku i rzeźbiarz był poruszony jej rysami twarzy tak, że postanowił oddać je w twarzy statuy.
Chociaż wiadomo, że pierwowzorem statuy jest postać Wolności z obrazu Eugène Delacroix pod tytułem „Wolność wiodąca lud na barykady„, to zdecydowano, że postać statuy nie będzie miała bojowej pozy. Statua w zamyśle autorów projektu miała łączyć poglądy wszystkich ludzi od konserwatystów do liberałów i od republikanów do demokratów. Stąd właśnie postać oświeca świat w dumnej pozie zwycięstwa wolności.
Statua przedstawia kobietę trzymającą pochodnię w prawej ręce, a w lewej tablicę z napisem „JULY IV MDCCLXXVI”, czyli data niepodległości USA. Bartholdi wzorował się na postaci Libertas, rzymskiej bogini wolności. Gustave Eiffel, twórca wieży Eiffel, zaprojektował konstrukcję nośną. Statua ma 46 metrów wysokości i waży 225 ton. Wraz z cokołem i podstawą osiąga 93 metry wysokości.
Ostatnia ciekawostka
30 lipca 1916 roku, niemieccy szpiedzy dokonali jednego z największych ataków sabotażu do czasów ataku na Pearl Harbor w 1941 roku. Terroryści dostali się na pobliską wyspę Black Tom i podpalili zgromadzony tam skład amunicji. Wybuch amunicji, trotylu i dynamitu na stałe uszkodził pochodnię statu. Od tego czasu jest ona niedostępna dla zwiedzających. Amerykanie wycenili straty na 50 milionów dolarów i nakazali zapłatę tej kwoty w ramach reparacji wojennych. Niemcy ostatecznie zapłacili Amerykanom tę kwotę w 1979 roku.
Statua Wolności jest w rzeczywistości pomnikiem inżynierii wiatrów, gdyż została zaprojektowana tak, aby wytrzymać najsilniejsze podmuchy wiatru i burze.
Warto zwrócić uwagę na łańcuchy u stóp Statuy Wolności, które symbolizują uwolnienie od niewoli i ucisku.
Statua Wolności, będąc jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli, była inspiracją dla wielu artystów i filmowców. Występuje w wielu filmach, takich jak „Ghostbusters II” czy „Planeta Małp”.
Statua Wolności znajduje się na Liberty Island, małej wyspie na rzece Hudson. Obiekt można zobaczyć z wielu miejsc w Nowym Jorku, takich jak Battery Park, Staten Island Ferry czy promem do Liberty Island.
Aby odwiedzić Statuę Wolności, trzeba wybrać się na wycieczkę promem, która zazwyczaj obejmuje także wizytę na sąsiedniej wyspie Ellis Island, gdzie znajduje się Muzeum Imigracji. Bilety na prom można kupić na stronie Statue Cruises lub w kasie przy Battery Park. Warto zarezerwować bilety z wyprzedzeniem, szczególnie jeśli planujecie wejście na koronę Statuy Wolności, gdyż liczba zwiedzających jest ograniczona. Zacznij od https://www.statueofliberty.org/
