Serce miasta bijące w dzień i w nocy
Artykuł zaktualizowany 15.04.2023
Manhattan to serce Nowego Jorku, wyspa pełna atrakcji turystycznych, które każdego roku przyciągają miliony turystów. Wśród nich znajdują się takie ikony jak Empire State Building, Central Park, Wall Street oraz Statuę Wolności. Zwiedzając Manhattan, warto odwiedzić także Dolny Manhattan, czyli Lower Manhattan, gdzie znajdują się Wall Street oraz słynna promenada na nabrzeżu.
Central Park, najbardziej znany park miejski na świecie, znajduje się w samym sercu Manhattanu. Spacerując po alejkach i ścieżkach parku, można zobaczyć wiele atrakcji, takich jak fontanny, pomniki, jeziora i mosty. Wśród atrakcji Central Parku warto również odwiedzić ZOO oraz Conservatory Garden.
Sklepy, muzea, atrakcje Manhattanu
Piąta Aleja to jedna z najbardziej ekskluzywnych ulic na świecie, pełna butików, galerii sztuki i luksusowych sklepów. Przechadzając się po Piątej Alei, nie sposób ominąć słynnych domów towarowych, takich jak Saks Fifth Avenue, Tiffany & Co. oraz Bergdorf Goodman.
Zwiedzanie Manhattanu to również wizyta w kultowych miejscach kulturalnych, takich jak Muzeum Sztuki Współczesnej (MoMA), Metropolitan Museum of Art czy Guggenheim Museum. Warto również zobaczyć słynne teatry na Broadwayu, gdzie wystawiane są najbardziej znane musicale.
Miłośnicy drinków z pewnością docenią znany drink Manhattan, serwowany w wielu barach i klubach na wyspie. To wyjątkowe połączenie whiskey, czerwonego wermutu i likieru angostura sprawia, że jest to jeden z najbardziej klasycznych i eleganckich koktajli.
Wycieczka po Manhattanie to niezapomniane przeżycie, które daje możliwość zobaczenia największych atrakcji Nowego Jorku i poczucia niezwykłej atmosfery tego miejsca. Bez względu na to, czy zdecydujemy się na zwiedzanie Empire State Building, Central Parku, czy Wall Street, nie sposób nie zakochać się w tym magicznym mieście.
Historia miejsca, z którego pochodzą łuki
Nazwa Manhattan pochodzi z języka Munsee używanego przez Indian Lenape i brzmi oryginalnie „manaháhtaan”. Oznacza mniej więcej „miejscce, z którego pochodzą łuki”. Bowiem dzisiejszy Manhattan porastał gaj amerykańskiego orzecha białego, z którego Indianie strugali to właśnie narzędzie.
Pierwszym udokumentowanym europejczykiem, który dotarł do zatoki Manhattanu w 1524 roku był Giovanni Verrazzano. Następnym był Anglik, pracujący dla holenderskiej Komapanii Wschodnioindyjskiej – Henry Hudson. W 1609 roku wyruszył na statku „Halve Maen” (co oznacza „Półksiężyc”) i 3 września dopłynął do „Rzeki Północnej”, która dzisiaj nazywa się „Hudson River”.
Holendrzy założyli bazę na Governors Island, w której uruchomili punkt handlu futrami. Rok później wybudowali Fort Amasterdam już bezpośrednio na Manhattanie. Ten moment i rok 1625 uważa się za rok powstania miasta, wtedy nazwanego New Amsterdam.
Pierwsza wycena Manhattanu
Manhattan został kupiony od Indian Lenape przez Holendrów, za towary o wartości 60 guldenów, w dniu 24 maja 1626 roku. Istnieje kilka teorii przeliczenia tej kwoty na dzisiejszą wartość. Najpopularniejsze teorię mówią, że obecnie wartość wynosi: 24 dolary, inna wycena podaje 1000 dolarów, a w 2014 roku na podstawie wartości nabywczej na piwo i brandy szacuje się wartość od 2600 dolarów do nawet 15 600 dolarów.
W 1664 roku Anglicy odbili te ziemie Holendrom i nazwali miasto „New York”, na cześć księcia Yorku i Albany, późniejszego króla Anglii – Jakuba II. W 1673 roku na rok Holendrzy odzyskali miasto, ale w 1674 roku na mocy traktatu z Westminsteru, przekazali miasto Anglikom. Ciekawostką jest fakt, że przez ten ostatni rok pod panowaniem Holendrów, miasto nosiło nazwę „New Orange” na cześć Księcia Oranii – Wilhelma III Orańskiego.
Skąd nazwa nowego jorku jako - Big Apple (Wielkie Jabłko)?
Pomimo tego, że stan Nowy Jork jest największym producentem jabłek w Stanach Zjednoczonych zaraz po stanie Waszyngton, to przydomek miasta nie ma z tym nic wspólnego.
John Fitz Gerald, reporter terenowy i pisarz wyścigowy nowojorskiej gazety „New York Morning Telegraph”, usłyszał w Nowym Orleanie, że Afroamerykanie chcą pojechać do „wielkiego jabłka”, co nawiązywało generalnie do chęci zobaczenia wyścigów konnych, których tory uważane były za duże, okrągłe miejsca.
Zaczął on stosować w artykułach ten przydomek, a z kolei w środowisku muzyków jazzowych, przyjęli go jako synonim wielkich klubów jazzowych z Nowego Jorku.
Nazwa ta nie przetrwała jednak długo i dopiero na początku lat 70-tych, agencja Charlesa Gilleta, użyła go na nowo w kampanii reklamowej, mającej na nowo przywrócić miastu pozytywny wizerunek. Od tego momentu przydomek „Big Apple” na stałe przylgnął do miasta.
Plan Komisarzy i pomysł na rozpoznawalny układ ulic i alei
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech Manhattanu jest równy, rytmiczny, siatkowy układ ulic i alei powyżej Hudson Street, aż do 155 Ulicy.
Generalny koncept miał ukierunkować miasto na północ i dać mieszkańcom wygodę oraz sprawić, że ulice miasta będą przewiewne. Uważano bowiem, że choroby zakaźne łatwo rozchodzą się w wąskich, ciasnych uliczkach.
Jednak z drugiej strony koncept wydawał się nudny i monotonny, a ulice i aleje jawiły się jako podobne do siebie i nie do odróżnienia.
Poza tym, wyobraźmy sobie, jak trudno jest narzucić wszystkim właścicielom ziemi i odpowiedzialnym władzom wizję takiego rozplanowania miasta i wierzyć, że uda się uzyskać zgodę wszystkich zainteresowanych. Była to naprawdę szalona i odważna wizja.
W 1811 roku ustawodawca powołał i umocnił znaczącymi kompetencjami Komisję, która przedstawiła plan sieci ulic. W komisji zasiedli Gouverneur Morris – ojciec założyciel Stanów Zjednoczonych, prawnik John Rutherfurd były senator oraz wysoki urzędnik geodezji Simeon de Witt.
Plan Komisarzy nie był jakimś nowatorskim pomysłem. Już starożytny Egipt i Grecja posiadały tak zaplanowane miasta, a z bliżej nam znanych miast opartych o siatkę były Milet, Pireus, Rodos czy Pompeje. Wytyczanie i wdrażanie planu było trudne i wieloetapowe. Komisja spotykała się z wrogością, ponieważ miała szerokie prawo do zamykania ulic niezgodnych z planem i wytyczania nowych przez prywatne posiadłości. Komisarze byli wynagradzani 4 dolarami dziennie, co w 2020 roku odpowiada 70 dolarom. Dwaj z nich byli na tyle zamożni, że nie pobierali wynagrodzenia za pracę. Na wytyczenie ulic i nowy plan miasta, Komisarze otrzymali 4 lata.
Wdrożenie pomysłu siatki
Plan przybierał różne kształty i Komisja wzywana było do uzupełnienia planu o przestrzenie przeznaczone na parki i place, co dało początek np. Madison Square Garden, pozostałością po dużym obszarze planowanym na miejsce Wielkiej Parady. Miasto przyjęło system rekompensat dla właścicieli ziemi, przez które przebiegały nowe aleje i ulice. Zbiorem kilku ulic, które nie przebiegały zgodnie z siatką stał się Broadway, połączony w jedną arterię w 1899 roku.
Siatka ulic stała się rozpoznawalnym symbolem miasta, a pomimo możliwości wyboru różnych innych rozwiązań, po dziś dzień wydaje się najlepszym z nich, a przede wszystkim najmniej niedogodym – jak zauważała Komisja w marcu 1811 roku.
Pewną ciekawostką jest powód, dla którego Manhattan skupia tak wiele drapaczy chmur. Nie jest to dziełem przypadku, ponieważ podłoże Manhattanu jakim jest łupek mikowy czyli twarda metamorficzna skała, stanowiąca znakomitą podstawę pod fundament. Uważano, że owa skała jest głównym powodem skupienia drapaczy chmur w rejonie Midtown i Financial District, ale badania wykazują, że większe znaczenie miały jednak czynniki ekonomiczne.
